Ülkemizde her yıl 3-9 Kasım tarihleri arasında “Organ ve Doku Bağışı Haftası” kutlanmaktadır. Tedavisi yalnızca organ ve doku nakli ile mümkün olan hastalıklar, bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli sağlık sorunlarından biridir.
Organ Nakli Nedir?
Organ nakli, vücutta görevini yapamayan bir organın yerine canlı bir vericiden veya ölüden alınan sağlam ve aynı görevi üslenecek bir organın nakledilmesi işlemidir.
Organ Bağışı Nedir?
Kişinin hayatta iken serbest iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra doku ve organlarının başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesi ve bunu belgelendirmesi de organ bağışıdır.
Kimler Organ Bağışında Bulunabilir?
18 yaşını aşmış, akli dengesi yerinde olan herkes organ-doku bağışında bulunabilir.
Ülkemizde organ bağışları Sağlık Bakanlığı kontrolü ve denetiminde yapılmaktadır. “Türkiye Organ ve Doku Nakli Bilgi Sistemi” vasıtasıyla organ dağıtımı en adaletli ve şeffaf biçimde yapılmaktadır.
Organ-Doku Bağışında Bulunan Herkesin Organları-Dokuları Kullanılabilir mi?
Organ bağışı yapılmış olsa bile her ölümden sonra organ nakli mümkün değildir. Örneğin; kişi evde, sokakta, acil serviste veya hastanelerin herhangi bir servisinde ölmüş kişilerin organları ülkemizde organ bağışında kullanılamaz.
Yalnızca yoğun bakım ünitelerinde solunum cihazına bağlı olarak ölen, yani beyin ölümü gerçekleşen kişilerin organları nakledilebilir.
Beyin Ölümü Nedir, Tanısı Nasıl Konulur?
Beyin ölümünde, beyin fonksiyonları tamamen kaybedildiği için geri dönüşü yoktur, tam ve kesin olarak ölüm gerçekleşmiştir, bu durum bitkisel hayatla karıştırılmamalıdır. Bitkisel hayat ve koma durumlarında beyin sapı fonksiyonları devam etmektedir. Hastanın solunumu ve diğer organ fonksiyonları hala beynin kontrolü altındadır. Ancak beyin ölümünde, beyin artık fonksiyon göstermemektedir. Beyin ölümü, tıbbi olarak ölümdür ve deklare edildikten sonra geri dönüşü yoktur. Beyin ölümü teşhisi konulabilmesi için birtakım testlerin uygulanma zorunluluğu vardır. Bu testlerin sonucunda, alanında uzman iki hekim tarafından, beyin ölümü gerçekleşip gerçekleşmediği kararına varılır daha sonra bu karar aileye bildirilir.
Hangi Organların Nakli Yapılabilir?
| Kalp | Böbrek | Karaciğer |
| Akciğer | İnce bağırsak | Pankreas |
Hangi Dokuların Nakli Yapılabilir?
| Kornea | Tendon | Deri | Yüz ve saçlı deri |
| Kemik iliği | Kalp kapağı | Kemik | Ekstremiteler |
Organ Bağış Kartı Olsun ya da Olmasın Ailelerden İzin Alınır mı?
Organ bağış kartı olup olmadığı bakılmaksızın beyin ölümü gelişmiş tüm vakaların aileleri ile mutlaka görüşülür. Bu görüşme organ nakil koordinatörü tarafından gerçekleştirilir. Aile onayı olmadan hiç kimsenin organları alınamaz ve kullanılamaz.
Alınan Organlar Herkese Nakledilebilir mi?
Nakil işlemleri Sağlık Bakanlığı bünyesinde Ulusal Koordinasyon Sistemi tarafından yürütülür ve yapılan tüm işlemler kayıt altına alınıp belgelenir. Organ dağıtımı;
- Ulusal bekleme listelerinde kaydı olanlar arasından, öncelikle tıbbi aciliyeti olan hastalar olmak üzere,
- Kan ve doku grubu uyumuna göre yapılır.
- Din, dil, ırk, cinsiyet, zengin veya fakir ayrımı gözetilmez.
- Alıcı ve vericinin kimlik bilgileri ailelerin izni olmadan açıklanamaz. Gizli kalması kanunen esastır.
İleri Yaş Veya Kronik Hastalığın Olması Organ Bağışına Engel midir?
Yaşın ileri olması, kronik bir hastalığın bulunması, alkol veya sigara içiliyor olması ve benzeri nedenler organ bağışı yapılmasına engel değildir.
Organ Bağışı Yapıldıktan Sonra Vazgeçilebilir mi?
Organ bağışından vazgeçildiğinde bu yeni kararı aile ile paylaşılması E-Devlet sistemi üzerinden iptal edilmesi ve organ bağış kartının imha edilmesi yeterlidir.
Dinen Bir Sakıncası Var Mıdır?
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu organ bağışını, insanın insana yapabileceği en büyük yardım olarak tanımlamıştır. 06.03.1980 tarih ve 396 sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu bildirmiştir. Kuran –ı Kerim’ de Maide suresi 32. Ayette “Kim bir kimseye hayat verirse, o sanki bütün insanlara hayat vermişçesine sevap kazanır.” diye buyrulmuştur.
Organ Bağışının Yasal Boyutu Nedir?
29.05.1979 tarih ve 2238 sayılı kanunla organ bağışının yasal boyutu belirtilmiştir. Buna göre:
Madde 6: 18 yaşını doldurmuş ve mümeyyiz olan her kişiden organ ve doku alınabilmesi için vericinin en az iki tanık huzurunda açık bilinçli ve tesirden uzak olarak önceden verilmiş yazılı ve imtiyazlı veya en az iki tanık huzurunda sözlü olarak beyan edip imzaladığı tutanağı bir hekim tarafından onaylanması zorunludur.
Madde 14: Bir kimse sağlığında vücudunun tamamını veya dokularını tedavi, teşhise bilimsel amaçlar için bırakıldığını resmi ya da yazılı bir vasiyetle belirtmemiş veya iki tanık huzurunda açıklanmamış ise, sıra ile eşi, reşit çocukları, ana veya babası veya kardeşlerinden birisinin; bunlar yoksa yanında bulunan herhangi bir yakının muvaffakiyeti ile ölüden organ ve doku alınabilir.
Organ Bağışı İçin Nereye Başvurmak Gerekir?
- İl veya İlçe Sağlık Müdürlükleri
- Aile Sağlığı Merkezleri
- Toplum Sağlığı Merkezleri
- Devlet Hastaneleri
- Üniversite Hastaneleri
- Özel Hastaneler
UNUTMAYALIM Kİ ORGAN BAĞIŞI HAYAT KURTARIR!
Afşin İlçe Sağlık Müdürlüğü
