Ben alışılmışın dışında bir 23 Nisan yazısı yazmak istiyorum. Baştan yazayım, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı kutlu olsun! Ama nasıl? Çocuklarımıza armağan edilen bu bayram gerçekten nasıl kutlu olabilir? Geleceğin büyüklerini hazırlarken hayata, onlara neyi hedef göstereceğiz? Olmaları gereken rol model kim, varmaları gereken hedef neresi ve hedefe ulaşmak için izlenmesi gereken yol-yöntem ne olmalıdır? Kendi kavlimce bunlara değinmek istiyorum.

İnsanoğlu yerküre üzerindeki macerasında içinde bulunduğu alemi anlama ve açıklama gereği duymuştur. Bu ihtiyacını bulunduğu coğrafyada ve olanakları çerçevesinde şekillendirmiştir. Yaşadığı deneyimler sonucunda yargılara ulaşmıştır.  Dünyanın yaşamından kaynaklı olayların (deprem, sel, çığ, yağmur, kar, fırtına vb.) bir nedenin olduğunu tespit etmiştir. Birer olgu olan bu olayları, kendi zaviyesine göre ölçmüş, anlamlandırmış ve tanımlamıştır.

İdealist yöntem olarak bilinen eğitim metodu gerçeklerin olgu olarak öğretilmesini kabul etmez. Çünkü olgular sürekli değişir, oysa kalıcı olan gerçekler yani ilkelerdir. İnsanın kendisini tanıyarak hayatını anlamlandırma sürecinde, değişerek devam eden olguların gerçeği yansıtmayacağını, evrensel ilkelerin ve kalıcı fikirlerin daimî olduğundan dolayı liberal eğitimin başarılı olacağını iddia eder.

Biraz daha açalım. Önce insan olmak gerekiyor. İnsan olmanın kriteri nedir diye aklınıza bir soru gelmiştir. İyi olmaktır, yaşadığı topluma ve insanlığa faydalı işler yapmaktır. Hakikatin peşinde, kendisini gerçekleştirmenin ülküsünde yaşamaktır. Öyleyse teknikten önce insanı diğer canlılardan ayıran değer ve ilkelerin öğretilmesi esas olmaz mı? Eğitim bilgi aktarmaktan ziyade insan olmanın ve insan olarak kalabilmenin hakikatini öğretmelidir.  Sonra ne mesleği ya da işi yaparsak yapalım önemli değil. Memur, işçi, esnaf, siyasetçi, muhtar… İnsan bu vasıfları almadan, bunlarla ilgili bilgiyi edinmeden önce insan olabilmenin bilgisine erişmelidir.

Ne yazıktır ki afet ve acil durumlarla ilgili kırılganlığımızın temelinde etik (ahlaki) ve moral değerler vardır. İşiyle ilgili donanımlı bir mühendis ya da mimar olabilirsiniz. Ya da yerleşkelerin yapılacağı alanın imara açılmasına karar veren güçlü bir yönetici/siyasetçi olabilirsiniz. Ancak ahlaklı olmadığınız zaman malzemeden çalacak, yaptığınız binalar afetlere dayanaksız olacak, binaların yapılmasına müsaade ettiğiniz zemin de sağlam olmayacağından toplumsal zarar görülecektir. Öyleyse yeni yetişen neslimize yani çocuklarımıza önce manevi eğitim öncellenmelidir.

Teknolojiyi kullanmak vasıtasıyla nasıl olsa güzel bina yapmayı öğreniriz. Teknik bilgileri, öğrendiğimiz mühendisliği her alana yayabiliriz. Ama coğrafi özellikler göz önünde bulundurulmadan, zemin etüdü yapmadan, malzemeden çalınarak inşa edilen yerleşkelerle, bilimsellikten uzak anlayışın adı yolsuzluk ve ahlaksızlıktır. Manevi değerlerden yoksunluktur. Ve bizim ülkemizin yaşadığı en büyük afet de budur! Zira ülkemizde “Deprem öldürmez bina öldürür!” sözü her zaman güncelliğini korumaktadır.

Velhasıl çocuklarımızın bayramı olarak belirlenen bu özel günde bir kez daha hatırlamakta fayda vardır. İnsan, eğitilmiş hayvandır. Eğitim bir mesleğin öğretilmesi faaliyeti değildir. Okullar, üniversiteler diploma veren kurumlar, binalar olarak görülmemelidir. Çünkü -sadece- bina yapmayı öğreten bir eğitim anlayışı insanın manevi ayarlarına hitap etmeyecektir. Maneviyatı beslenmeyen, yaşadığı ve parçası olduğu doğaya aykırı bir yaşam süren insanın maddeyi temel alması, toplumsal yaşamın içerisine kurulmuş bir tuzak olarak kalacaktır.

Eğitim kültürel mirasın taşınması, nakledilmesidir. Bu miras ortak paydaya hizmet etmelidir. Ortak payda birlikte hareket etmeyi, her kesim için iyi olan iyiye hizmet etmeyi ve diğer canlılara saygı duymayı gerektirir. Yani bütünü görüp her şeyi kuşatan bir bakış açısına sahip olmaktır. Bu da ortak paydadan beslenmeyi gerektirir. Ortak payda da ancak manevi değerler olacaktır.

 Platon’un “Hiçbir yasa bilgi kadar güçlü değildir” sözünü hatırlatarak yazıma son vermek istiyorum. Doğmalar, alışkanlıklar ve sorgulanmadan kabul edilmiş toplumsal değerler değil, bilgi temelli bir yaşam kişiyi gerçekleştirebilir. Ve dolayısıyla mutlu edebilir. Hayatın amacı da bu değil midir?

Yeni neslimize doğmalar değil, ilim ışık tutsun diyor, afetsiz günler diliyorum.

*

HÜSEYİN KANZA